Zawstydzanie dzieci jako metoda wychowawcza to kontrowersyjny temat. Większość z nas wie, że wywoływanie wstydu u dzieci jest złe i może mieć długoterminowe skutki psychologiczne. Z drugiej strony niektórzy twierdzą, że zawstydzanie można wykorzystać jako sposób na nauczenie dzieci ważnych lekcji na temat moralności i etyki.
Niezależnie od debaty jasne jest, że zawstydzanie dzieci nigdy nie powinno być stosowane jako forma kary lub dyscypliny. Zamiast tego rodzice i nauczyciele powinni skupić się na systemach pozytywnego wzmacniania pewności siebie, aby zachęcić dzieci do dobrego zachowania. Ponadto powinni dążyć do stworzenia środowiska, w którym dzieci czują się wystarczająco bezpiecznie, aby wyrażać siebie bez strachu przed osądem lub wyśmianiem. Chcesz wiedzieć, dlaczego zawstydzanie dzieci nie jest dobrą metodą na wychowanie, „zdyscyplinowanie” dziecka? Zapraszamy do artykułu.
Czym tak naprawdę jest poczucie wstydu?
Poczucie wstydu to coś, czego boimy się doświadczyć, ponieważ wywołuje u nas ogromny dyskomfort. Na co dzień, jako dorośli jesteśmy wystawiani na wstyd w mniejszym, bądź większym stopniu. Niestosowny komentarz naszego wyglądu wypowiedziany przez koleżankę z pracy w towarzystwie innych osób jest dla nas powodem do wstydu. Często zawstydzają nas sytuacje, w których okazuje się, że jesteśmy bezradni i nad którymi nie możemy zapanować. Dzieci jeszcze częściej doświadczają poczucia wstydu, ponieważ niektórzy dorośli specjalnie wywołują go wśród swoich dzieci. Najczęściej zdarza się to w momentach, w których chcą dziecko zdyscyplinować. Niekiedy robią to całkiem nieświadomie. Wstyd według wielu źródeł jest konsekwencją lęku, obawy braku akceptacji, poczuciem niezrozumienia i przekonania, że cały świat się z nas śmieje i uważa za słabych.
Przeczytaj również: Chwalmy dzieci często, bardzo często, ale i mądrze.
Najczęstsze formy zawstydzania dziecka
Tak naprawdę dzieci doświadczają różnych form zawstydzania już od najmłodszych lat. Z początku mogą to być „żarty” na temat ich nieporadnych jeszcze umiejętności nauki korzystania z toalety. Następnie niektórzy rodzice zawstydzają swoje pociechy poprzez nieodpowiednie reagowanie na ich zachowania emocjonalne. – „Chłopcy nie płaczą”, „Dziewczynki się tak brzydko nie zachowują”, „Zobacz, wszyscy się na Ciebie patrzą!” – takie krzywdzące sformułowania również powodują u dzieci poczucie wstydu. Wśród starszego pokolenia dalej panuje przekonanie, że uwagi dotyczące np. dojrzewania dziecka są stosowne i naturalne. Od dziadków, wujków i cioć nasze córki mogą usłyszeć komentarze na temat tego, że urosły im piersi, lub zapytania o miesiączkę. Warto pamiętać o tym, że często też nauczyciele zawstydzają swoich uczniów, komentując w niewłaściwy sposób ich umiejętności, czy też wygląd.
Konsekwencje zawstydzania dzieci
Dzieci, które są zawstydzane przez najbliższe otoczenie, tracą pewność siebie. Brak pewności siebie z czasem może przerodzić się w nienawiść do swojej osoby, dlatego tak ważne jest, aby unikać zawstydzania dzieci.
Dzieci w obawie o wyśmianie rezygnują ze szczerych rozmów, a także okazywania emocji. Pociechy dorastające w prześmiewczym środowisku czują się osamotnione. Nie chcą spełniać swoich marzeń, nie podejmują żadnego zdrowego ryzyka, nie idą do przodu. Te konsekwencje szczególnie dosadnie odbiją się w ich dorosłym życiu. Dorosły, który był notorycznie zawstydzany w dzieciństwie, z dużym prawdopodobieństwem będzie zmagał się z kompleksami, z wycofaniem społecznym i emocjonalnym.
Nie zawstydzaj swojego dziecka
Zawstydzanie dzieci jest przejawem braku umiejętności radzenia sobie z gniewem. Można powiedzieć, że jest również formą przemocy. Nie jest to skuteczna metoda wychowawcza ani sposób na szybkie zdyscyplinowanie dziecka.
