Warto na samym początku podkreślić, że określenie „toksyczny” względem człowieka oznacza zachowania, które wywierają zły wpływ i działają destrukcyjnie na innych. Nierzadko zdarza się toksyczny partner bądź też partnerka. Nierzadko też możemy spotkać się z toksycznym rodzicem. I chociaż toksyczność rodzicielska ma wiele, często złożonych cech, to istnieje kilka, po których można rozpoznać, że ma się do czynienia z osobą, której działania mają niszczycielski wpływ na psychikę dziecka.
1. Toksyczny rodzic nie daje poczucia bezpieczeństwa dziecku
Toksyczny rodzic daje się ponieść emocjom, a jego aktualny stosunek do dziecka jest uzależniony od humoru. Dziecko nigdy nie wie, czego może się spodziewać po rodzicu. Mama jest raz miła, a za chwilę wpada w furię. Tata najpierw domaga się rozmowy, po czym stwierdza, że jednak nie ma na nią ochoty. Poczucie bezpieczeństwa dziecka buduje się również na reagowaniu na jego potrzeby fizyczne, zdrowotne. Toksyczny rodzic nie przejmuje się bólem zęba u dziecka, nie zapewnia mu podstawowej opieki lekarskiej, głównie w nagłych przypadkach.
2. Toksyczny rodzic tłumi emocje dziecka
Toksyczny rodzic wszelkie emocje takie jak gniew, złość, strach, czy też ból traktuje jak coś złego, czego nie należy w ogóle pokazywać. Oczywiście tych emocji nie akceptuje tylko u swojego dziecka, ponieważ sam niejednokrotnie je obrazuje. Np. Kiedy dziecko wpada w złość, ten zaczyna na nie krzyczeć i mówi, że ma się nie złościć. Toksyczni rodzice często powielają stereotypy i np. przymykają oko na syna, który zachowuje się niestosownie, ponieważ „tacy są chłopcy”, natomiast córce nakazują zawsze być posłuszną, cichą, bo tak powinny zachowywać się młode damy. Tutaj należy również wspomnieć o tym, że toksyczny rodzic bardzo często powtarza swojemu synowi, że „chłopaki nie płaczą” i traktuje uronienie łez jako ogromną słabość dziecka.
3. Toksyczny rodzic nie potrafi docenić tego, co ważne dla dziecka
„Ok, fajnie, że dostałeś piątkę z plastyki, ale ona Ci się w życiu nie przyda”, albo: „Z grania na fortepianie nie wyżywisz rodziny. Ucz się matematyki”. Toksyczni rodzice nie potrafią docenić prawdziwych talentów i pasji swoich dzieci. Zawsze kierują się tylko tym, co według nich jest najlepsze i co według nich jest ważne. To samo dotyczy się sytuacji, w których pociechy chcą porozmawiać o czymś dla nich ważnych, a rodzice zbywają je tekstami typu: „Przestań o tym myśleć”, „Nie przejmuj się. Lepiej powiedz, co…”
4. Wyśmiewanie, obniżanie poczucia własnej wartości
Toksyczni rodzice rzadko kiedy chwalą. Łatwiej i pewniej przychodzi im zaniżanie poczucia wartości u dziecka. Nie potrafią docenić pięknego gestu, za to z całą pewnością będą wypominać choćby najmniejszy błąd pociechy. Rozlanie zupy na dywan będzie dłużej na językach niż osiągnięty sukces. Po czym rozpoznać toksycznego rodzica? Po tym, w jaki sposób komentuje wygląd dziecka. Zdrowy rodzic nigdy nie użyje wulgarnych, prześmiewczych słów względem charakteru, figury czy też stylu pociechy. Toksyczny natomiast na każdym kroku będzie komentował to, jak nastolatek się ubiera, jak wygląda. Opiekunowie, którzy działają destrukcyjnie na dziecko, nierzadko obgadują je w towarzystwie innych osób.
5. Rodzic, który jest toksyczny, nadmiernie kontroluje dziecko
Nadmierna kontrola rodzica jest objawem bardzo toksycznym. Każdy człowiek potrzebuje swojej intymnej strefy, która pozwala mu odpocząć. To dotyczy się również dzieci. Jeśli rodzice sprawdzają SMS swojej pociechy, historię przeglądania, czytają pamiętniki, śledzą, wchodzą do pokoju bez pukania i stalkują znajomych, to jest to toksyczne.
Ale! Toksyczni rodzice to opiekunowie również młodszych dzieci. Nadmierne kontrolowanie pojawia się wtedy, kiedy rodzic nie pozwala dziecku pokonywać samemu trudności takich jak, chociażby wejście na drabinkę zjeżdżalni. Toksyczny rodzic może zabraniać dziecku wyjścia na spacer, pomimo sprzyjającej pogody w obawie o przeziębienie.
6. Wywoływanie poczucia winy u dziecka
Dziecko, które jest wychowywane przez toksycznego rodzica, cały czas słyszy z jego ust, że powinno docenić, to co ma. Niejednokrotnie tacy opiekunowie wypominają potomkowi, ile dla niego poświęcili i z ilu rzeczy zrezygnowali, aby był „szczęśliwy”. Takie wywoływanie poczucia winy u dziecka i bezsensowne wyliczanie powoduje, że młody człowiek w pewnym momencie zaczyna zastanawiać się, czy aby na pewno nie jest obciążeniem i czy powinien w ogóle żyć.
Toksyczny rodzic – cechy, zachowania i co warto wiedzieć?
To tylko niektóre, lecz jedne z głównych cech toksycznego rodzica. Warto dodać do nich stosowanie kar cielesnych, a także karanie ciszą. Jeśli jesteś rodzicem, który odnalazł cząstkę siebie w tym artykule, to nie wstydź się do tego przyznać. Zacznij zmieniać swoje nastawienie, ponieważ od tego zależy szczęście psychiczne Twojego dziecka i jego przyszłość. Toksyczni rodzice są bardzo często dziećmi toksycznych rodziców. Jeśli dorastałaś/dorastałeś w podobnym środowisku i w dalszym ciągu nie możesz tego przepracować, skontaktuj się z psychologiem.
Jeśli jesteś dzieckiem rodzica, bądź też rodziców, którzy mogą być toksyczni, zadzwoń na bezpłatną infolinię telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. Eksperci porozmawiają z Tobą o Twoich obawach i udzielą wsparcia. Numer do fundacji: 116 111.
