Powodów, dla których dzieci nie mają ojców może być mnóstwo. W wielu przypadkach ojcowie odchodzą, nim jeszcze dzieci pojawią się na świecie. Odchodzą również, kiedy dzieci są już duże. Zdarza się tak, że ojcowie umierają. Czy dzieci wychowujące się bez ojców mają szansę na normalne życie? To pytanie zadają sobie głównie matki, które zostają ze wszystkim same. Wychowywanie się bez ojcowskiego autorytetu i miłości ma swoje skutki. Nie oznacza to jednak, że dzieci bez ojców będą w jakimś stopniu gorsze lub smutniejsze. Wszystko zależy przede wszystkim od postawy mamy i pozostałej rodziny, a także od wsparcia psychologa.
Dziecko bez ojca – dlaczego?
Prawdą jest, że ojciec odgrywa bardzo ważną rolę w rodzinie. Dziecko, które nie poznało swojego taty, jest w pewien sposób przyzwyczajone, że ma tylko mamę. Małe dziecko nie będzie więc odczuwało tęsknoty i pustki związanego z brakiem ojca. Wątpliwości mogą zacząć pojawiać się wraz z wiekiem i rozwojem emocjonalnym. Dziecko widząc ojców swoich koleżanek, zacznie zastanawiać się i być może zacznie być spragnione relacji ojciec-dziecko, które okażą się nieco inne, od tych mama-dziecko. Tutaj potrzebne są przede wszystkim szczere rozmowy dostosowane do wieku młodego człowieka. Warto pamiętać, że każde dziecko potrzebuje męskiego autorytetu. Matki często popełniają ten błąd, że zamykają dziecko w kobiecym świecie. Warto pokazywać im również męskie, poprawne wzorce, np. na przykładach innych członków rodziny – kuzynostwa, czy własnego rodzeństwa.
Kiedy ojciec umiera, przywiązane dziecko odczuwa pustkę, rozpacz, a nawet żal. Może minąć bardzo dużo czasu, nim pogodzi się z tą sytuacją. Tutaj ważne jest, aby dla dziecka matka się nie załamała, chociaż to ciężkie. Dziecko w takim momencie swojego życia potrzebuje troski i uwagi. Często potrzebuje również rozmów.
Ojciec, który postanowi „wyłączyć się” z rodziny, np. po rozstaniu lub rozwodzie, nie będzie interesował się już dzieckiem, może wyrządzić mu wielką krzywdę. Dziecko przyzwyczajone do obecności mężczyzny i czujące z nim więź, traci grunt pod nogami. Dlaczego tata mnie zostawił? Dlaczego tata nie chce ze mną rozmawiać? Dzieci, niezależnie od wieku, mogą czuć się winne takiej sytuacji. Swój żal i smutek mogą wyładowywać w postaci agresji, zamknięcia się w sobie, a nawet depresji. Tutaj również bardzo ważna jest postawa matki. Jeśli ojciec postanowił zrezygnować ze swojego dziecka i nie chce z nim rozmawiać, to matka musi to zrobić. I chociaż jest to bardzo trudna sytuacja również dla kobiety – została ze wszystkimi obowiązkami sama. Niekiedy bez wystarczających środków do życia i brakiem czasu, chociażby na odpoczynek, to ona w tym momencie musi wspierać dziecko i przede wszystkim udowodnić, że to nie wina dziecka. To jest możliwe, ale bardzo trudne.
Dziecko bez ojca – czy mama może zastąpić tatę?
Z psychologicznego, jak i z fizycznego punktu widzenia, mama nie może zastąpić taty i nigdy tego nie zrobi. Mężczyźni od kobiet znacznie się różnią: poglądami, postawą i przede wszystkim rolami. Największym błędem, jaki popełniają samotne matki, jest właśnie próba zastąpienia ojca i wynagrodzenie dziecku jego braku. Wielozadaniowość, jaką biorą na siebie kobiety, może tylko narazić je na większy stres i zmęczenie, a i tak nie przyniesie to efektów. Mama musi być silna, kochać, wspierać i być czujna, ale nie może w zależności od sytuacji – być „tatą”, lub „mamą”. Nawet dla dziecka jest to niekomfortowe, bo może stracić równowagę i uważać swoją rodzicielkę za niestabilną i nieprzewidywalną.
Dziecko bez ojca – krzywda na całe życie?
Brak ojca jest krzywdzący. Nie można temu zaprzeczać. Jednak wbrew pozorom, przy wsparciu bliskich, a nawet psychologów, matka może poprawić jakość życia swojego dziecka. Ponieważ brak ojca, to przede wszystkim emocje, a nie rzeczy materialne, np. pogorszenie warunków mieszkaniowych itp. Dziecko musi wychowywać się w domu pełnym miłości i dobrych wzorców i zasad. Warto również wspomnieć o tym, że brak ojca czasami może odciążyć rodzinę i sprawić, że zacznie ona lepiej funkcjonować. Mowa tutaj o sytuacjach, w których ojcowie okazali się patologiczni – używali przemocy, kradli i znęcali się psychicznie.
Brak ojca w rodzinie może być spowodowany różnymi wydarzeniami. Nie mniej jednak należy wspierać matki w dalszym, trudniejszym życiu i pokazywać im, że dadzą sobie radę. Nie można wpędzać je w poczucie winy, ponieważ one potrzebują dużo sił. W końcu wychowywanie dziecka bez ojca jest bardzo trudne. Brak ojca zawsze zostawia ślady w psychice, ale to nie znaczy, że dzieci nie mają szansy na normalne, szczęśliwe życie.
